Przegrana przez Niemcy I wojna światowa wywołała ogromny chaos w ich gospodarce, narastającą bieda i przerażenie wizją braku jakiejkolwiek poprawy, popycha naród niemiecki do szukania wodza który wyprowadzi ich z tej opresji. 6 mln głodnych bezrobotnych Niemców (dane z 1932 roku) zrobi wszystko by powrócił dawny ład i porządek. I zrobili.

Jest 30 stycznia 1933 roku. Do władzy absolutnej dochodzi Adolf Hitler – nadzieja Niemców na lepsze życie. Wystraszeni dodatkowo rewolucją bolszewicką z 1917 roku, dopóścili w demokratycznych wyborach by Hitler stał się ich wybawcą. Wyborcy niemieccy pozwolili, aby zbudował państwo policyjne, zgodzili się na policję polityczną, zadeklarowali wierność i bezwzględne posłuszeństwo swojemu wodzowi, dali mu prawo stosowania wobec przeciwników politycznych okrutnego terroru – przeważnie śmierci.

Tak narodził się faszyzm – ideologia wyższości swojego narodu nad innymi, ideologia skrajnego nacjonalizmu oraz antysemityzmu. Ruchem tym dowodził Adolf Hitler – przywódca NSDAP, wódz i kanclerz Rzeszy Niemieckiej. Powstał tym samym niemiecki mit nadludzi.

Synagoga w Gliwicach (fot. archiwum):

Już w 1933 roku NSDAP zorganizowała tzw bojkot sklepów żydowskich. Chodziło o fizyczne oznaczenie sklepów żydowskich napisami „JUDE”, a niemieckich „DEUTSCHES GESCHÄFT”. Akcja dotknęła nie tylko kupców ale także lekarzy, prawników i towarzystwa ubezpieczeniowe. W kwietniu 1933 roku Hitler ogłosił kolejną ustawę – bat na Żydów. To ustawa o reorganizacji kadry urzędniczej, wykluczająca ich z takich stanowisk. Zgodnie z jej nowelizacją z roku 1937, w urzędach państwowych Niemiec mogły pracować osoby tylko „czyste rasowo”. Kolejna ustawy, tzw. norymberskie z września 1935 roku, wprowadziły segregację rasową w Niemczech i kategoryczny zakaz mieszania krwi aryjskiej z jakąkolwiek inną. Miało to uzasadnić tezę iż czystość rasowa Niemców będzie podstawą rozwoju Rzeszy Niemieckiej. Pozbawiono Żydów praw politycznych i części obywatelskich. Ustawa dokładne zdefiniowała pojęcie „Żyda” co w efekcie doprowadziło do istnienia unormowań w Rzeszy Niemieckiej, określających kto ma prawo do życia a kto nie.

„Noc Kryształowa”

Wydarzenia tzw. „Nocy Kryształowej” z 9 na 10 listopada 1938 roku, są więc pokłosiem wszelkich wcześniejszych działań niemieckich. W całych ówczesnych Niemczech spalono bądź zdewastowano w ciągu tych paru dni 1550 żydowskich synagog, wybito wszystkie szyby wystawowe żydowskich sklepów, domów towarowych. Współcześnie obliczono, iż efektem „Nocy Kryształowej” było potłuczone szkło w ilości połowy rocznej produkcji belgijskich zakładów szklarskich – ówczesnego jedynego dostawcy szkła wystawowego.

Naród niemiecki wybrał Hitlera na przywódcę i razem z nim brnął w coraz to nowe przejawy swojej wyimaginowanej wyższości nad innymi narodami. Już 12 listopada 1938 roku, na konferencji prasowej minister Rzeszy Hans Goering zadeklarował rozbiórkę spalonych synagog i budowę w tym miejscu domów mieszkalnych lub parkingów.

Minęło 79 lat i w Gliwicach słowa Goeringa stały się faktem. Plac po rozebranej gliwickiej synagodze będzie …parkingiem. Co prawda, gminie żydowskiej to zupełnie nie przeszkadza, sprzedając teren prywatnemu przedsiębiorcy musiała się przecież liczyć ze zmianą charakteru miejsca. Kiedyś, w rozmowie z polskim Żydem w Lelowie poruszyłem ten temat. „Proszę pana, to tylko mury” – powiedział.

Niewyjaśnioną jak do tej pory zagadką lat wojny, jest dziwne zachowanie się Niemców-barbarzyńców. Zniszczyli Żydom synagogi – miejsca sprawowania przez nich kultu, doprowadzili do fizycznej eksterminacji milionów Żydów, ukradli ich majątki, ale cmentarzy żydowskich nie tknęli.

Autor: Marian Jabłoński 2017