Konstytucja RP zobowiązuje obywateli do obrony swojej ojczyzny, chociaż zasadnicza służba wojskowa w Polsce nie jest już obowiązkowa. Funkcja żołnierza jest w Polsce traktowana jak konkretny zawód. Mimo wszystko raz w roku odpowiednie organy państwowe organizują kwalifikację wojskową, której celem jest określenie grupy osób, które w razie potrzeby zdolne są podjąć się obowiązku obrony państwa
W Gliwicach rusza obowiązkowa kwalifikacja wojskowa. Do stawienia się na komisji wezwani będą:
1) mężczyźni urodzeni w 2003 r.;
2) mężczyźni urodzeni w latach 1998–2002, którzy nie posiadają określonej kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej;
3) osoby urodzone w latach 2001–2002, czasowo niezdolne do czynnej służby wojskowej ze względu na stan zdrowia, jeżeli okres tej niezdolności:
– upływa przed zakończeniem kwalifikacji wojskowej,
– upływa po zakończeniu kwalifikacji wojskowej, i złożyły wniosek o zmianę kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej
4) kobiety urodzone w latach 1998–2003, posiadające kwalifikacje przydatne do czynnej służby wojskowej, oraz kobiety pobierające naukę w celu uzyskania tych kwalifikacji, które w roku szkolnym lub akademickim 2021/2022 kończą naukę w szkołach lub uczelniach medycznych i weterynaryjnych oraz na kierunkach psychologicznych albo będące studentkami lub absolwentkami szkół lub kierunków, wskazanych w rozporządzeniu Rady Ministrów.
(Do służby wojskowej mogą być przeznaczone kobiety wykonujące zawód: technik analityki, technik elektroradiologii, technik fizjoterapii, laborant medyczny, technik farmaceutyczny, technik dentystyczny, starszy felczerz, felczerz, dietetyczka, instruktor higieny, pielęgniarka, położna, instruktor terapii zajęciowej, asystentka pielęgniarska, kwalifikowana pomoc dentystyczna)
5) osoby, które ukończyły 18 lat życia i zgłosiły się ochotniczo do kwalifikacji wojskowej do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 24 lata życia, jeżeli nie posiadają określonej kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej.
Każda osoba podlegająca stawiennictwu do kwalifikacji wojskowej w 2022 r. otrzyma od wójta, burmistrza lub prezydenta miasta imienne wezwanie, w którym określone będą: dokładny termin i miejsce stawienia oraz informacje, jakie dokumenty ze sobą zabrać.
Osoba stawająca do kwalifikacji powinna posiadać ze sobą: dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport), zdjęcie jak do dowodu osobistego o wymiarach 3 x 4 cm, oraz dokumentację określoną w otrzymanym wezwaniu. Potrzebne będą również dokumenty potwierdzające wykształcenie lub posiadane kwalifikacje zawodowe albo zaświadczenie ze szkoły o kontynuowaniu nauki.
Mieszkańcy Gliwic będą musieli stawić się do Powiatowej Komisji Lekarskiej w dniach od 9 maja do 6 czerwca w godz. 800-1500, mieszkańcy powiatu gliwickiego natomiast dostaną wezwani na komisję w dniach od 13 czerwca do 06 lipca w godz. 900-1600. Badania odbędą się w obiekcie WKU Gliwice przy ul. Zawiszy Czarnego 7.
W razie niestawienia się do kwalifikacji wojskowej bez uzasadnionej przyczyny, na osobę unikającą badania może zostać nałożona grzywna w celu przymuszenia, osoba uchylająca się od obowiązku może też zostać przymusowo doprowadzona na miejsce przez policję. Może zostać zastosowana również kara ograniczenia wolności. Jeżeli osoba wzywana, nie może stawić się do kwalifikacji wojskowej w określonym w wezwaniu terminie i miejscu, jest obowiązana zawiadomić o tym fakcie właściwego wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) najpóźniej w dniu, w którym była zobowiązana do stawienia się do kwalifikacji wojskowej i wyjaśnić przyczyny, które nie pozwalają jej na stawienie się w wyznaczonym terminie. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) określi nowy termin oraz miejsce stawienia się do kwalifikacji wojskowej.
W trakcie kwalifikacji wojskowej kandydaci są proszeni o rozebranie się do bielizny. Komisja lekarska przeprowadza badania, m.in. wzroku i słuchu, a także sprawdza sprawność fizyczną.
Po przeprowadzeniu badań lekarskich oraz weryfikacji dokumentacji medycznej przedstawianej przez osobę poddawaną badaniu wyda pisemne orzeczenie o zdolności do czynnej służby wojskowej, ustalając jedną z kategorii zdolności:
- kategoria A – zdolny(a) do czynnej służby wojskowej (jeżeli nie zgłoszą się ochotniczo do pełnienia służby wojskowej, będą przenoszone do rezerwy).
- kategoria B – czasowo niezdolny(a) do czynnej służby wojskowej, co oznacza, że aktualny stan zdrowia nie pozwala na pełnienie tej służby. Osoby takie zostaną ponownie wezwane do kwalifikacji wojskowej.
- kategoria D – niezdolny(a) do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, z wyjątkiem niektórych stanowisk służbowych przeznaczonych dla terytorialnej służby wojskowej.
- kategoria E – trwale i całkowicie niezdolny(a) do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Osoba taka nie będzie podlegała już obowiązkowi wojskowemu.